Οι συμβουλές του Συλλόγου Φροντιστών Αρκαδίας - Λακωνίας στους υποψηφίους των Πανελλαδικών Εξετάσεων (vid)

Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής επίσημα στοιχεία-έγγραφα, ο οικισμός Πυρί αναφέρεται για πρώτη φορά κατά την εποχή της Βενετοκρατίας (1632) με την σύνθετη ονομασία Πυρί- Σαρακίνι. Πιθανολογείται ότι οι κάτοικοι του δεύτερου οικισμού ήρθαν και εγκαταστάθηκαν, αρχικά πρόσκαιρα, και ύστερα μόνιμα στην περιοχή όπου και απασχολήθηκαν με αγροτικές και κτηνοτροφικές εργασίες λόγω της ιδιαίτερης γεωμορφολογικής φύσης του τόπου. 

Συγκεκριμένα ο οικισμός Πυρί αποτελεί ένα ημιορεινό μέρος, το οποίο βρίσκεται ανάμεσα σε δύο ποτάμια τον Αλφειό και τον Λάδωνα, περιοχές που ευνοούσαν και ευνοούν μέχρι σήμερα την καλλιέργεια γεωργοκτηνοτροφικών προϊόντων.

Σε σχετικό έγγραφο στις 24 Ιουνίου του 1632, καταγράφεται χαρακτηριστικά: “...Ήλθεν ο Ιωάννης Πράντας από χωρίον Πυρί και Σαρακίνι και έφερεν ένα άλογον και έγραψεν εκφωνήσας τρεις, το όνομα του Ιωάννης, πατήρ Γεωργίου, η γυνή του Ιωάννου κεκοιμοιμένην Παναγιώτα, γυνή του Ιωάννου Διαμάντω, να μνημονεύονται αιωνίως....”[1] προφανώς το δώρισε σε κάποιο κοντινό μοναστήρι της Δημητσάνας Στη συνέχεια, ο οικισμός εμφανίζεται σπανίως με την σύνθετη ονομασία Πυρί-Σαρακίνι και προοδευτικά καθιερώνεται με το τοπωνύμιο Πυρί.

Ακολούθως ο οικισμός αναφέρεται την περίοδο της B’ Βενετοκρατίας(1685-1715) και συγκεκριμένα το 1698 σε επίσημο βενετικό χειρόγραφο με το όνομα Piri , υπάγεται στην επαρχία της Καρύταινας( territorio di Caritena) και έχει οκτώ σπίτια και δώδεκα οικογένειες[2]. Στη συνέχεια στο έγγραφο <<Απολογισμός των εσόδων και εξόδων της Γορτυνίας ε Τουρκοκρατίας>>, Αρκαδική Επετηρίς 2,1906 , ο οικισμός Πυρί αναφέρεται στα φορολογικά αρχεία του 1820 με οικονομικές υποχρεώσεις 325:37 γρόσια[3].

Επίσημα, ο οικισμός Πυρί αναγράφεται στον πρώτο επιστημονικό χάρτη της Ελλάδας που συνέταξε το 1829 η ελληνική διοίκηση. Ο συγκεκριμένος χάρτης συμπληρώθηκε από μέλη της γαλλικής επιστημονικής αποστολής η οποία περιηγήθηκε στην επαρχία και εργάστηκε για τη σύνταξη του που εκδόθηκε το 1852. Σύμφωνα με το χάρτη αυτό ο οικισμός αναφέρεται ως Peri στα λατινικά και ως Πυρί στα ελληνικά και ανήκει στο section de Liodoras (ενότητα δικαιοδοσία της Λιοδώρας) με 47 οικογένειες[4].

Με την αρχική σύσταση του Δήμου Ηραίας (ΦΕΚ 16/1835) με 1800 κατοίκους και έδρα τον Άγιο Ιωάννη , ο οικισμός Πυρί εντάσσεται σε αυτόν το έτος 1836[5].Ακολούθως ο οικισμός αναφέρεται στις εκλογές που διεξήχθησαν στις 26 Σεπτεμβρίου 1843 για την ανάδειξη των εκλεκτόρων της επαρχιακής συνέλευσης στον ιερό ναό της Παναγίας του χωριού μας , όπου σε αυτές ο Ιωάννης Πράντας με καταγωγή από το Σαρακίνι πήρε 25 ψήφους και εκλέχθηκε παμψηφεί εκλέκτορας[6].Στην απογραφή του 1849 ο οικισμός Πυρί αναφέρεται με 99 κατοίκους, ενώ στις αντίστοιχες του 1861 με 130 ,του 1879 με 150 και του 1897 με 156[7].

Σύμφωνα με το ΦΕΚ 252Α/24-8-1912,σ.1471-1473, ο οικισμός Πυρί υπάγεται στην κοινότητα “’Αγιος Ιωάννης”. Στη συνέχεια το 1924 με το ΦΕΚ 258Α/13-10-1924,σ.1532-1533 αναγνωρίζεται ως ανεξάρτητη κοινότητα του Ν. Αρκαδίας με το όνομα “Κοινότης Πυρί” και με έδρα τον ομώνυμο οικισμό.

Σύμφωνα με την απογραφή στις 16-10-1940 η οποία κυρώθηκε με Β.Δ. στις 28-1-1946, η κοινότητα αναφέρεται ως Πυρή με 315 μόνιμους κατοίκους. Εδώ ίσως από τυπογραφικό λάθος το δεύτερο συνθετικό του αναφέρεται με “η”.Στα επόμενα χρόνια, στα επίσημα έγγραφα (κοινότητας, δημοτικού σχολείου, εκκλησίας κ.α.) απαντάται ανελλιπώς με το όνομα κοινότητα Πυρί έως περίπου το 1970.

Σύμφωνα με επιτόπια έρευνα και κατόπιν προφορικής μαρτυρίας μεγαλύτερων κατοίκων του χωριού που συμμετείχαν στα κοινά μια πιθανή εκδοχή της αλλαγής του ονόματος του χωριού Πυρί οφείλεται στον τότε Νομάρχη Αρκαδίας κ. Λουμάκη. Συγκεκριμένα κατά την περίοδο της Δικτατορίας ο ίδιος θέλοντας να τιμήσει ένα συγγενικό του πρόσωπο με το όνομα “Πυρρής” έκανε τη συγκεκριμένη αλλαγή. Έκτοτε το χωριό αναφέρεται ως Πυρρής και η κοινότητα Πυρρή. Μια άλλη εκδοχή που και η πιο αληθοφανής, είναι ότι την περίοδο αυτή επικρατούσε η τάση για αλλαγή των ονομάτων των χωριών από ουδέτερο γένος σε αρσενικό κάτι που συναντάμε και σήμερα σε πολλά χωριά της Γορτυνίας.

Με το Φ.Ε.Κ 244Α-4-12-1997 ο οικισμός Πυρρής αποσπάται από την κοινότητα και προσαρτάται στο Δήμο Ηραίας. Με την διοικητική μεταρρύθμιση “Καλλικράτης” το 2011 εντάσσεται στο Δήμο Γορτυνίας όπου και ανήκει ως σήμερα.

Καταλήγοντας, θέλω να αναφέρω ότι στον ελλαδικό χώρο υπάρχουν δύο ακόμα χωριά- κοινότητες με την ονομασία Πυρί, το πρώτο ανήκει στο Δήμο Σπάρτης και το δεύτερο στο Δήμο Θήβας

Στρίκος Γιάννης , Πτυχιούχος Ε.Α.Π , Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών : Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό

Πυρρή 20-6-2022

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

[1] Ιωάννα Γουναροπούλου, Γορτυνιακά, τομ. πρώτος Εόρτιος της παλιγγενεσίας, Εκδόσεις της Δημόσιας Βιβλιοθήκης της Σχολής Δημητσάνης, Αθήναι 1972, σελ.312

[2] Βασίλης Παναγιωτόπουλος, Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου 13ος-18ος αιώνας, Ιστορικό αρχείο Εμπορική τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα, 1985, σελ.317-318

[3] Στο ίδιο, ό.π., σελ326-.327

[4] Στο ίδιο, ό.π., σελ.332

[5] Ελευθέριος Γ.Σκιαδάς, Ιστορικό διάγραμμα των δήμων της Ελλάδος 1833-1912. Σχηματισμός-σύσταση-εξέλιξη-πληθυσμός-εμβλήματα, Δήμος Αθηναίων, Αθήνα, 1994, σελ.312

[6] Μαγδαλήνή Ι. Γαλάνη και Θεόδωρος Ι. Γαλάνης, 3η Σεπτεμβρίου 1843. Εκλογή εκλεκτόρων και πληρεξουσίων της επαρχίας Γορτυνίας, Εκδόσεις Φύλλα, Τρίπολη, 2012, σελ.88-90

[7] Τάκη Χ. Κανδηλώρου, Η Γορτυνία. Ιστορία από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των καθ΄ημάς, Εκδόσεις Δρόμων, Αθήνα, 2010

Γιάννης Στρίκος, προεδρος Πυρί